onay 101

Onay neydi? Onay simitti.

Onay nedir? 

Onay ya da rıza kelimelerini görmeye ve duymaya son zamanlarda daha aşina olabilirsin. Fakat onayı günlük hayatında, ilişkilerinde ya da cinsel hayatında uyguluyor musun? Ya da dur, pratiğe dökmeden önce, onayın ne olduğunu biliyor musun?

Onay, birlikte gerçekleştirebileceğiniz bir davranış için karşındakine fikrini sormak, onayını almaktır. Onay, flört ilişkilerinin olmazsa olmazıdır. 

Onay aslında tam olarak simit gibidir:

Spesifik: Onay tek seferlik ve söz konusu davranışa spesifiktir. Bir kez onay almak, o davranışı takip eden tüm davranışlar için onay almak anlamına gelmez.

İstekli: Onay istekli bir “evet” ifadesidir. Bu “evet” sözlü, yazılı olarak ya da kafa sallayarak verilebilir. 

Manipülasyon içermeyen: Onayın hangi davranış özelinde verileceği hakkında tarafların bilgisi olmalıdır. Onay şeffaftır; manipülasyon, yalan, ısrar veya ikna içermez.

İradeyle verilmiş: Onay, tarafların özgürce ve kişisel iradeyle verilmesi halinde geçerlidir. Baskı altında ya da bilincin alkol, ilaç, hastalık gibi sebeplerle kapalı olduğu durumlarda onay verilemez.

Tekrar geri alınabilir: Onay verilebilir, geri alınabilir. İstediğin zaman durmakta ya da vazgeçmekte serbestsin.

İllüstrasyon: Beril Ateş

onay hakkında duyduk-duymadık

Onay, günlük hayatı ve ilişkilerimizi sağlıklı ve rahat bir şekilde yaşayabilmek için çok temel bir anlaşma. Peki sen kimden öğrendin bu anlaşmanın kurallarını? Ailen bahsetti mi, okulda ya da arkadaşlarından duydun mu?

Onay, kapsamlı cinsellik eğitiminin bir parçasıdır ve yaşa uygun şekilde aile içinde de okulda da her zaman verilebilir. Bu eğitimin olmadığı ya da eksik kaldığı zamanlarda onay, kendinden başka pek çok şeye benzetilebilir. Mesela şu gibi cümleler duymuş olabilirsin:

• “Hayır diyor ama aslında o da istiyor, sadece naz yapıyor.”

• “Benim onay almama gerek yok çünkü biz sevgiliyiz.”

• “Zırt pırt ne isteyip istemediğini sormak o anın tadını kaçırıyor.”

• “Hep bana bakıyor, bakarken saçlarıyla oynuyor, o da istiyor.”

• “Israr etmem o davranışı ne kadar istediğimi gösteriyor.”

• “Sertleşti/ıslandı demek ki hoşuna gidiyor.” – bununla ilgili tabukamu.com’da onay ve uyarılma başlığını inceleyebilirsin.

Bu tarz cümleler, bazen güvendiğin insanlardan duyuyor bile olsan, onayı doğru bir şekilde temsil etmez. Flört ilişkileri hakkındaki bazı kalıplaşmış düşünceler ve mitler, sınır ihlallerine, güvensizlik hissine ve flört şiddetine sebep olabilir. Bu yüzden her zaman duyduklarının geçerliliğini sorgulayabilir, duymadıklarını keşfetmek için araştırabilirsin.

onaylı ilişkiler için

İlişkilerinde karşılıklı onay olduğundan emin olmak için şunları deneyebilirsin:

• Soru sor: Karşındakinin bir davranışı isteyip istemediğini anlamanın en kolay yolu soru sormaktır, varsayımlarda bulunmak değil. “Böyle yaptığına göre istiyor olmalı” diye düşünmek yerine, “Bunu istiyor musun?” diye sorabilirsin.

• İzin iste: Bir davranışı gerçekleştirmeden önce izin almak önemlidir. Örneğin, “sana bu şekilde dokunabilir miyim?”, “Seni buradan öpebilir miyim?”, “Elini tutabilir miyim?” gibi sorular sorarak bu davranışlar için onay alabilirsin.

• İletişim kur: Onay, devam eden sağlıklı bir iletişimle mümkün olur. Bir davranıştan önce, davranış sırasında ve o davranıştan sonra hissedilenler hakkında konuşmak, onayın neleri kapsayıp kapsamadığını anlamaya yardımcı olan bir pratiktir. İletişim, rahatlık ve güven hissini destekler; sıkıcı ya da “anı bozan” bir yöntem değildir.

Onay, güvenli ilişkiler, ve flört şiddeti hakkında daha çok bilgiye ulaşmak için tabukamu’nun Cinsel şiddetle Mücadele Derneği’nin Ne Var Ne Yok?! Gençlik Programı ile iş birliğinde hazırladığı içerikleri inceleyebilir, bilgini ölçmek için testleri çözebilirsin.